Το Μουντομπάσκετ της Κίνας πλησιάζει στην έναρξη του και μέσα από την σελίδα του FB "Aris Thessaloniki B.C. Retro" αποφασίσαμε να κάνουμε βουτιά στο παρελθόν και σε τουρνουά τα οποία ήταν σημαδιακά για την εθνική μας ομάδα.
Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980 η εθνική Ελλάδας ήταν σχεδόν ανυπόληπτη σε παγκόσμιο επίπεδο. Με μοναδική εξαίρεση την συμμετοχή της στους Ολυμπιακούς αγώνες του Ελσίνκι (το 1952) η “γαλανόλευκη” δεν είχε συμμετάσχει ποτέ σε τελικά ενός παγκοσμίου τουρνουά.
Αυτό έμελλε να αλλάξει το 1986. Ένα έτος σταθμό για το Ελληνικό μπάσκετ, όπου τότε μπήκαν τα θεμέλια για το θαύμα του 1987 και την εκτόξευση του αθλήματος τα επόμενα χρόνια.
Οι βάσεις των επιτυχιών και η μεγαλειώδης πρόκριση στην Γαλλία
Στην πραγματικότητα οι βάσεις για τους θριάμβους που ακολούθησαν το 1986 είχαν μπει πολύ πιο πριν. Ήταν στους Μεσογειακούς αγώνες, τον Σεπτέμβριο του 1979, όταν και η εθνική ομάδα, προεξέχοντος του 20χρονου –τότε- Παναγιώτη Γιαννάκη κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο νικώντας την Γιουγκοσλαβία στον τελικό με 85-74. Την ίδια περίοδο έφτανε από τις ΗΠΑ στην Θεσσαλονίκη ο Νίκος Γκάλης, ο οποίος έμελλε να παίξει καταλυτικό ρόλο στην άνοδο του μπάσκετ.
Από το 1982 όταν και ανέλαβε τον πάγκο της εθνικής ομάδας ο Κώστας Πολίτης, η “γαλανόλευκη” θα περνούσε αρκετές δύσκολες στιγμές.
Ο οδυνηρός αποκλεισμός από την Αγγλία στο προολυμπιακό τουρνουά του 1984 και η αποτυχία πρόκρισης στο Ευρωμπάσκετ του 1985 έφεραν συναισθήματα στεναχώριας στο αντιπροσωπευτικό μας συγκρότημα. Δεν ήταν όμως ικανά να κλονίσουν την πίστη των Ελλήνων διεθνών για καλύτερο μέλλον.
Η Ελλάδα “έσπασε” το ρόδι στα προκριματικά του Μουντομπάσκετ του 1986. Στους προκριματικούς αγώνες η εθνική μας κέρδισε τους Βούλγαρους και τους Γάλλους. Ωστόσο η ήττα από την Πολωνία (92-99 στην Θεσσαλονίκη) ανάγκασε την εθνική μας να παίξει το ματς “ζωής και θανάτου” μέσα στην Γαλλία.
Οι Έλληνες διεθνείς ταξίδεψαν για προετοιμασία στις ΗΠΑ και κατέφθασαν στην μικρή κωμόπολη του Εκεντρεβίλ (όπου θα διεξαγόταν ο αγώνας με την Γαλλία) μια μέρα πριν τον κρίσιμο αγώνα. Στις 21 Νοεμβρίου του 1985 οι διεθνείς του Κώστα Πολίτη έδειξαν το πνεύμα νικητή που απουσίαζε τα προηγούμενα χρόνια.
Κόντρα σε ένα άκρως εχθρικό κοινό η εθνική μας νίκησε ύστερα από 3 παρατάσεις τους “τρικολόρ” με το εντυπωσιακό 130-126. Ηγέτης της μεγάλης εκτός έδρας νίκης ήταν ο Νίκος Γκάλης με 43 πόντους, ενώ σε εκείνο το ματς ανέτειλε το άστρο του 20χρονου Φάνη Χριστοδούλου με 18 πόντους.
Κατά πολλούς η νίκη αυτή ήταν που κλείδωσε σε τεράστιο βαθμό την πρόκριση της εθνικής Ελλάδας για πρώτη φορά στην ιστορία της σε τελικά Μουντομπάσκετ.
Viva España
Το Μουντομπάσκετ του 1986 ήταν το 10ο της ιστορίας και διεξήχθη στην Ισπανία το διάστημα 5-20 Ιουλίου. Οι πόλεις στις οποίες διεξήχθησαν αγώνες ήταν η Σαραγόσα, το Φερόλ, η Μάλαγα, η Τενερίφη, η Βαρκελώνη, το Οβιέδο και η Μαδρίτη.
Η Ελληνική ομάδα κατέβηκε αρχικά χωρίς υψηλές προσδοκίες και με εμφανή την έλλειψη ψηλών. Ο Παναγιώτης Φασούλας απουσίαζε από την εθνική λόγω της θητείας του στο Νορθ Καρολάινα Στειτ και της συμμετοχής του στα ντραφτ του NBA. Απών ήταν και ο Δημήτρης Κοκολάκης του ΑΡΗ, παρότι είχε αγωνιστεί στους προκριματικούς αγώνες του Μουντομπάσκετ. Βασικός ψηλός σε εκείνο το τουρνουά ήταν ο Δημήτρης Δημακόπουλος και ο Αργύρης Καμπούρης ο οποίος καθιερώθηκε τα επόμενα χρόνια.
Στην φάση των ομίλων οι διεθνείς μας είχαν τεθεί αντιμέτωποι με τον Παναμά, την Γαλλία, την Ισπανία, την Βραζιλία και την Νότια Κορέα. Οι 3 πρώτοι κάθε ομίλου έπαιρναν την πρόκριση για την επόμενη φάση.
Στις 5 Ιουλίου 1986 η Εθνική Ελλάδος ξεκίνησε εντυπωσιακά το τουρνουά απέναντι στον Παναμά. Σε εκείνο τον αγώνα έλαμψε το άστρο του Νίκου Γκάλη. Ο “γκανγκστερ” πέτυχε 53 πόντους, η οποία είναι 2η καλύτερη επίδοση όλων των εποχών (μετά τους 62 πόντους του Κορεάτη Χουρ το 1990). Η Ελλάδα νίκησε με 110-81 τον Παναμά και η αρχή για μια καλή πορεία είχε ήδη ξεκινήσει.
Την επόμενη μέρα η εθνική μας αντιμετώπιζε τους Γάλλους (οι οποίοι αν και αποκλείστηκαν από την Ελληνική ομάδα στα προκριματικά, πήρανε την θέση των Φιλιππινών που αδυνατούσαν να συμμετάσχουν στο Μουντομπάσκετ).
Η Γαλλία λίγο έλειψε να κάνει την ανατροπή (από το 53-39 του ημιχρόνου), ωστόσο η εθνική μας άντεξε και επικράτησε με 87-84 των “τρικολόρ”. Η 1η ήττα θα ερχόταν 2 μέρες μετά από τον διαχρονικό μας «δαίμονα», την Ισπανία.
Η Ελλάδα θα μπορούσε να πλασαριστεί πολύ καλύτερα από την 10η θέση την οποία κατέλαβε στο τέλος του τουρνουά αν δεν ήταν άτυχη κόντρα στους διοργανωτές.
Οι “Φούριας Ρόχας” τα βρήκαν σκούρα απέναντι στους παίκτες του Κώστα Πολίτη. Οι Γκάλης και Γιαννάκης έκαναν τα πάντα στο παρκέ και το σκορ ήταν κλειστό έως το τέλος της αναμέτρησης. Αν ο “δράκος” ευστοχούσε στο τρίποντο που επιχείρησε στο τέλος του αγώνα η Ελλάδα θα σημείωνε μια ιστορική νίκη κόντρα στους διοργανωτές. Εντέλει οι Ισπανοί πήρανε την νίκη με 87-86.
Στο επόμενο αγώνα οι Βραζιλιάνοι αποδείχτηκαν πολύ ανώτεροι. Ο μυθικός Όσκαρ Σμιντ της Καζέρτα εμφανίστηκε απίστευτα “αγριεμένος” και με 40 πόντους οδήγησε την ομάδα του σε νίκη με 115-95 κόντρα στην Ελλάδα.
Στην τελευταία αγωνιστική ημέρα των ομίλων, η Ελληνική ομάδα χρειαζόταν ένα συνδυασμό αποτελεσμάτων για να πάρει την πρόκριση. Η νίκη απέναντι στην Νότια Κορέα με 98-80 σε συνδυασμό με την νίκη της Βραζιλίας έναντι των Ισπανών με 86-72 μας έδωσε την πολυπόθητη 3η θέση. Η Ελλάδα ήταν στην επόμενη φάση!
Στην Β’ φάση των ομίλων η “Γαλανόλευκη” έχασε και τα 3 παιχνίδια που έδωσε. Ηττήθηκε από την ΕΣΣΔ με 93-105, από το Ισραήλ με 79-82 και από την Κούβα με 66-74. Με τα παραπάνω αποτελέσματα οι Έλληνες διεθνείς θα λάμβαναν μέρος στους αγώνες κατάταξης.
Στους αγώνες κατάταξης που έγιναν στη Μαδρίτη η Ελλάδα νίκησε εύκολα την Αργεντινή με 102-88 και έπαιξε για της θέσεις 9-10 με την Κίνα. Οι Κινέζοι νίκησαν με το οριακό 112-111 αφήνοντας την Ελλάδα στην 10η θέση στον κόσμο, η οποία θεωρήθηκε επιτυχία για τα δεδομένα της εποχής. Ήταν μία πρωτόγνωρη επίδοση για το εθνικό μας συγκρότημα: Μια τόσο υψηλή θέση στην 1η της συμμετοχή σε παγκόσμιο τουρνουά. Ο δρόμος για τις επιτυχίες των επόμενων ετών σε εθνικό και συλλογικό επίπεδο είχε ανοίξει ολότελα.
Η πορεία των “τριών μεγάλων”
Εξαρχής τα 3 μεγάλα φαβορί της διοργάνωσης θεωρούταν η Γιουγκοσλαβία, η ΕΣΣΔ και οι ΗΠΑ. Όπως αποδείχτηκε και οι 3 ομάδες επιβεβαίωσαν τα προγνωστικά και έφτασαν έως το τέλος.
Οι ΗΠΑ και Γιουγκοσλαβία τέθηκαν αντιμέτωπες στην Β’ φάση των ομίλων, με τους “Πλάβι” να γνωρίζουν την ήττα με 69-60. Ο Ντέιβιντ Ρόμπινσον είχε πετύχει 21 πόντους την ώρα που ο Ντράζεν Πέτροβιτς είχε μείνει σε ρηχά νερά.
Οι 3 ομάδες προχώρησαν στο τουρνουά και η μοίρα ήθελε στον ημιτελικό να τεθούν αντιμέτωπες η ΕΣΣΔ και η Γιουγκοσλαβία. Ήταν γραφτό η μεταξύ τους μάχη να μην ξεχαστεί ποτέ.
Η τιτανομαχία των Ευρωπαϊκών υπερδυνάμεων
Στις 17 Ιουλίου στην Μαδρίτη, πραγματοποιήθηκε ένα από τα πιο συγκλονιστικά ματς στην ιστορία των εθνικών ομάδων μπάσκετ. Από κάποιους μάλιστα χαρακτηρίζεται ως η ανατροπή του αιώνα.
Στο «Παλάθιος Ντε Ντεπόρτες» οι Ισπανοί θεατές είχαν ταχθεί εξαρχής υπέρ των Σοβιετικών. Το πρώτο ημίχρονο ήταν ισορροπημένο, με τους “Πλάβι” να προηγούνται με το ισχνό 40-37 ύστερα από 20’ αγώνα.
Στις αρχές του δευτέρου ημιχρόνου ο ημιτελικός εξακολουθούσε να είναι θρίλερ με τους Γιουγκοσλάβους να διατηρούν διαρκώς ένα μικρό προβάδισμα. Καθώς πλησίαζε το τέλος του αγώνα, η Γιουγκοσλαβία ανέβασε την διαφορά στα επίπεδα των 8 πόντων (74-66 και 78-70), και εν συνεχεία η διαφορά έφτασε στους 9 (81-72 στα 2:22 πριν το τέλος).
Λιγότερο από 1 λεπτό πριν την λήξη του ημιτελικού οι Γιουγκοσλάβοι προηγούνταν με 85-76. Ωστόσο στο φινάλε του αγώνα οι Σοβιετικοί με 3 μυθικά τρίποντα (Σαμπόνις, Τιχονένκο, Βάλτερς) ισοφάρισαν και έστειλαν τον αγώνα σε παράταση.
Οι 29 συνολικά πόντοι του Ντράζεν Πέτροβιτς δεν αποδείχτηκαν αρκετοί και ο «γιος του διαβόλου» θα περίμενε μια τετραετία ακόμη για να κατακτήσει τον κόσμο. Οι Σοβιετικοί επικράτησαν στην παράταση 91-90, με τον Σαμπόνις να ευστοχεί στις δύο κρίσιμες βολές (ύστερα από φάουλ του Ντίβατς) στο 1:35 πριν το τέλος της παράτασης.
Το χρυσό μετάλλιο των Αμερικανών
O τελικός δεν είχε το ίδιο μεγάλη ένταση όσο ο ημιτελικός. Οι Αμερικανοί (που στον ημιτελικό απέκλεισαν την Βραζιλία με 96-80) πήραν από νωρίς μια ασφαλή διαφορά με κύριους εκφραστές του Ντέιβιντ Ρόμπινσον και Κένεθ Σμιθ.
Οι Σοβιετικοί έκαναν μια τεράστια προσπάθεια και παραλίγο να κάνουν άλλη μία ανατροπή. Με πλουραλισμό στην επίθεση (Καρακάνοφ, Τιχονένκο, Χομίτσιους και Σαμπόνις πέτυχαν διψήφιο αριθμό πόντων) έφεραν τον τελικό στην κόψη του ξυραφιού. Ωστόσο το καλάθι του Σμιθ δευτερόλεπτα πριν το τέλος έδωσε το χρυσό μετάλλιο στις ΗΠΑ για 1η φορά μετά από 32 χρόνια. Το Μουντομπάσκετ του 1986 τελείωσε με την “Αστερόεσσα” στην κορυφή του κόσμου.