Δεν αποφασίστηκε να ανοίξει ο βαλκανικός διάδρομος – Μέρκελ: Πρωτοποριακή η τουρκική πρόταση για την αναλογία «1 πρόσφυγας σε Τουρκία, 1 σε Ευρώπη» – 300 εκατ. και ανθρωπιστική βοήθεια στην Ελλάδα υποσχέθηκε ο Ολάντ – Το θέμα της ένταξης στην ΕΕ έβαλε η Τουρκία – Τσίπρας: Εγινε ένα βήμα μπροστά
Χωρίς «λευκό καπνό» ολοκληρώθηκε μετά από 15 ώρες η μαραθώνια διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες για το προσφυγικό καθώς οι οριστικές αποφάσεις μετατέθηκαν για την επόμενη Σύνοδο στις 17-18 Μαρτίου. Η ελληνική κυβέρνηση εμφανίζεται ικανοποιημένη αν και μέχρι τις 18 Μαρτίου μένει πολλά να διευκρινιστούν σε σχέση με την πρόταση της Τουρκίας.
H Σύνοδος έφθασε αρκετές φορές στα πρόθυρα του ναυαγίου και ανέδειξε το χάσμα που υπάρχει μεταξύ των χωρών της ΕΕ στην αντιμετώπιση του προσφυγικού. Εφόσον οι κατ αρχήν αποφάσεις οριστικοποιηθούν, η πίεση στα ελληνικά νησιά θα μειωθεί και η Ελλάδα θα δεχθεί βοήθεια για να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση, ωστόσο μένει να φανεί τι πιέσεις θα δεχθεί στο πεδίο των σχέσεων με την Τουρκία, η οποία για να συναινέσει στην μείωση της προσφυγικής ροής ζητά ανταλλάγματα, πέρα από την οικονομική βοήθεια, που άπτονται και των σχέσεών της με την Ελλάδα και την Κύπρο.
Πάντως παρότι στην Σύνοδο υπήρξε από πολλές πλευρές αποδοκιμασία των χωρών Βίζεγκαρντ, όπως επισήμανε στις δηλώσεις του και ο Έλληνας πρωθυπουργός, δεν αποφασίστηκε να ανοίξουν τα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, ο Βαλκανικός διάδρομος θα παραμείνει κλειστός. Η σημαντική εξέλιξη είναι ότι η Τουρκία θα δέχεται πίσω τους παράνομους μετανάστες. Επίσης θα δέχεται τους πρόσφυγες με την συμφωνία ότι για κάθε πρόσφυγα που θα προωθείται στο έδαφος της από την Ελλάδα, ένας πρόσφυγας θα αναχωρεί κατευθείαν από το έδαφός της προς την Ευρώπη. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα περιοριστεί σημαντικά η ροή προσφύγων προς την Ελλάδα και η πίεση στα ελληνικά νησιά.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα τα ξημερώματα, μετά το πέρας των εργασιών, όπου τόνισε ότι στη Σύνοδο Κορυφής απομονώθηκαν εκείνοι που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα. Ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι η συζήτηση στην προηγούμενη Σύνοδο και λίγο πριν την χθεσινή, αφορούσε στην ουσία το plan b και όχι το plan a, δηλαδή το πώς θα κατάφερναν κάποιοι με μονομερείς κινήσεις να κλείσουν τη βαλκανική οδό και να απομονώσουν τους πρόσφυγες στην Ελλάδα. Σήμερα η συζήτηση εστιάστηκε στον πως θα βρεθεί ουσιαστική λύση για τον περιορισμό των ροών από την Τουρκία, σε συνεργασία με την Τουρκία. Ακολούθως ανέφερε ότι “η Τουρκία ήρθε με δελεαστικές προτάσεις, αιφνιδιάζοντας πολλούς. Ωστόσο, οι τουρκικές προτάσεις έθεταν ως όρο ορισμένα ανταλλάγματα που δεν ήταν δυνατόν να αποφασιστούν σήμερα, αφενός εξαιτίας της απουσίας ετοιμότητας, αφετέρου επειδή ορισμένα ήταν υπερβολικά και πρέπει να τεθούν εκ νέου επί τάπητος”.
Όσον αφορά την Ελλάδα σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, “Η συζήτηση μπήκε ξανά σε μία σωστή βάση, η Ελλάδα, όχι μόνο δεν απομονώθηκε, αλλά απομονώθηκαν οι χώρες εκείνες που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα. Δημιουργήθηκαν τείχη απέναντι σε αυτούς που χτίζουν τείχη”. Ο πρωθυπουργός είπε ακόμη ότι “Η Σύνοδος τελείωσε σήμερα αλλά συνεχίζεται αύριο στη Σμύρνη με μια ιστορική συνάντηση και απόφαση για την επικαιροποίηση της συμφωνίας επανεισδοχής ώστε η Τουρκία να παίρνει πίσω τους παράνομους μετανάστες” και χαρακτήρισε κρίσιμη και την επόμενη Σύνοδο Κορυφής, δεδομένου ότι μαίνεται η σύγκρουση ιδεών στην Ευρώπη.
Σε σχέση με τις αρχικές επιδιώξεις της ελληνικής πλευράς, που είχαν χαραχθεί από κοινού ως στόχοι στο συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, ο κ. Τσίπρας είπε πως επετεύχθη η συντριπτική πλειοψηφία τους.
“Πετύχαμε να υπάρξει πλήρης αναγνώριση της ανάγκης η Ελλάδα να στηριχθεί, πλήρη οικονομική στήριξη, τεχνική στήριξη, υλικοτεχνική στήριξη, στήριξη προσωπικού ειδικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Πετύχαμε τη σαφή αναφορά στην ουσιαστική ενίσχυση της μετεγκατάστασης προσφύγων από την Ελλάδα προς τις χώρες της ΕΕ. Πετύχαμε, και αύριο θα το επικυρώσουμε με την Τουρκία, επικαιροποίηση για fast track επανεισδοχή. Τα αποτελέσματα της Συνόδου είναι ένα βήμα μπροστά, εντούτοις, γεγονός είναι πως χρειάζεται να γίνουν πολλά βήματα μπροστά”.
Για να υπάρξει αυτή η κατάληξη προηγήθηκε ένας μαραθώνιος επίσημων και παρασκηνιακών διαβουλεύσεων προκειμένου η ομάδα Βίζεγκραντ να άρει τις επιφυλάξεις της και παράλληλα να αποφασιστεί “το ξεπάγωμα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας”. Προς τούτε υπήρξε συνάντηση μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας, Αγγλίας, Ολλανδίας, Ελλάδας και Κύπρου στην οποία ήταν παρούσα και η υπουργός Εξωτερικών της ΕΕ Φεντερίκα Μογκερίνι προκειμένου, όπως ανέφεραν κυβερνητικές πηγές, να υπάρξει συντονισμός στις διαπραγματεύσεις μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Αν και λίγα έγιναν γνωστά για την σύσκεψη αυτή, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν σε σχέση με τα σενάρια που κυκλοφορούν, ότι η Κύπρος δέχεται πιέσεις να υποχωρήσει στα αιτήματα της Άγκυρας, η ελληνική πλευρά παγίως στηρίζει την Κύπρο και βρίσκεται στο πλευρό της. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ο πρωθυπουργός στήριξε τη θέση της Κύπρου ότι για να ανοίξουν τα κεφάλαια πρέπει, παράλληλα, να ανοίξουν τα λιμάνια στα Κατεχόμενα.
Η πρόταση της Τουρκίας
Η εξέλιξη αυτή προέκυψε μετά την πρόταση της Τουρκίας να αποδεχτεί την επιστροφή όλων όσων μεταφέρονται στα ελληνικά νησιά πίσω στο έδαφός της, με αντάλλαγμα την αποστολή αυτόματα στην Ευρώπη αντίστοιχου αριθμού προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία. Εφόσον αυτό ισχύσει τότε καθίσταται άνευ λόγου η μετακίνηση των προσφύγων και μειώνεται σημαντικά η πίεση στα ελληνικά νησιά. Φυσικά η Τουρκία ζητά ανταλλάγματα: Διπλασιασμό της οικονομικής βοήθειας (άλλα τρία δισ. ευρώ), άνοιγμα πέντε κεφαλαίων της ενταξιακής διαδικασίας και απελευθέρωση του καθεστώτος της βίζας από τον Ιούνιο, κάτι που θα επιτρέψει στους τούρκους πολίτες να ταξιδεύουν ελεύθερα στη ζώνη Σένγκεν.
Δηλώσεις ευρωπαίων
Σύμφωνα με τις δηλώσει των αξιωματούχων η Τουρκία συμφώνησε στην καταπολέμιση των κυκλωμάτων των διακινητών που δρουν στο έδαφός της και στην λειτουργία της νατοικής δύναμης, κατά τρόπο που να επιστρέφει τους πρόσφυγες που εντοπίζονται στα χωρικά της ύδατα.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ δήλωσε ότι υπήρξε συμφωνία ότι η ροή προσφύγων από Τουρκία προς Ελλάδα παραμένει μεγάλη και πρέπει να μειωθεί σημαντικά. Επιπλέον είπε ότι “Θα στηρίξουμε την Ελλάδα ώστε να προχωρήσουν οι γρήγορα οι επαναπροωθήσεις. Παράλληλα χαιρετίζουμε την έναρξη των επιχειρήσεων του ΝΑΤΟ αλλά και την πρόθεση της Τουρκίας να δεχτεί τους πρόσφυγες που διασώζονται σε τουρκικά χωρικά ύδατα. Η παράνομη ροή προσφύγων-μεταναστών στο Δυτικό Βαλκανικό διάδρομο τελειώνει. Η Ελλάδα δεν θα παραμείνει μόνη αλλά θα στηριχτεί με άμεση αποστολή κονδυλίων.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ανέφερε ότι ¨καταλήξαμε σε μια συμφωνία επί της αρχής ότι η Τουρκία θα δεχτεί την επιστροφή μεταναστών από τα ελληνικά νησιά. Είναι πραγματική αλλαγή παιχνιδιού. Κάνοντας το αυτό θα σπάσουμε τις δουλειές των διακινητών καθώς ο μόνος τρόπος για να έρθει κανείς στην Ευρώπη θα είναι ο νόμιμος”. Σημείωσε ακόμη ότι “η Ελλάδα χρειάζεται τη βοήθειά μας περισσότερο από ποτέ. Είναι σημαντικό να προχωρήσει η μετεγκατάσταση”.
Στην ανάγκη να στηριχθεί η Ελλάδα αναφέρθηκε και η καγκελάριος της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ η οποία ανέφερε ότι “πρέπει να βοηθήσουμε την Ελλάδα να προστατεύσει τα εξωτερικά σύνορα και να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση. Χρειάζεται να προχωρήσει στο 100% η καταγραφή προσφύγων-μεταναστών. Ανέφερε ακόμη ότι “μας απασχόλησε και το πώς θα χτυπήσουμε το κύκλωμα διακινητών. Το σχέδιο να επιστρέφουν οι πρόσφυγες από την Ελλάδα στην Τουρκία και σε αναλογία ένα προς ένα να μεταφέρονται στην Ευρώπη είναι σημαντικό γιατί θα σταματήσει την παράνομη μετακίνηση. Είναι σημαντικό βήμα και θα το συζητήσουμε ώστε να καταλήξουμε σε αποφάσεις στην Σύνοδο Κορυφής της 17ης Μαρτίου”.